ଅଶ୍ଵଗନ୍ଧା
Ashwagandha, Withania somnifera Dunal (Solanaceae)
ଅଶ୍ଵଗନ୍ଧାର ଗୁଣ ଗାରି ମା କହିବା ବାହୁଲ୍ୟ ମାତ୍ର । ଏହାର ସେବନ ଦ୍ଵାରା
ଯଯାତିଙ୍କର ନୂତନ ଜୀବନଲାଭ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ପୁରାଣରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଅଛି ।
ଏହାର ସେବନ ଦ୍ଵାରା କାଶ, ଶ୍ଵାସ, ବାତ, କଫ, ବ୍ରଣ, ଶୋଥ, ଶ୍ଵତକୁ, କୁଷ୍ଠ,
ସୂତିକା ରୋଗ, ମୂତ୍ରାଘାତ ତଥା ପୂରାତନ ଜ୍ଵର ନିବାରିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ମଧ୍ୟ ରକ୍ତ ଶୋଧକ, ରକ୍ତ ଭାରସାମ୍ୟ ରକ୍ଷକ ତଥା ନପୁଂସକତା ନାଶକ ଅଟେ । କନ୍ଦମୂଳ ପ୍ରାୟ ଏହାର ଚେରରେ ଉଇଥାଫେରିନ୍ ନାମକ କ୍ଷାରଦ ରହିଛି ଯାହାକି ଅର୍ବୁଦ ନାଶକ ଏବଂ ଶାରୀରିକ ଦୁର୍ବଳତା ଏବଂ ଲିଙ୍ଗର ଶିଥୁଳତାକୁ ଦୂର କରିଥାଏ । ଚେର ଏହାର ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଂଶ ଏବଂଏହାର ଚାହିଦା ସାରା ପୃଥିବୀରେ ରହିଛି । ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ରାଜସ୍ଥାନରେ ଏହାର ଚାଷ ବ୍ୟବସାୟିକ ଭିରିରେ କରାଯାଉଅଛି ।
ଉଭିଦ ପରିଚୟ :
ଏହି ଉଭିଦ ବିଶେଷତଃ ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିସ୍ତୃତି ଲାଭ
କରିଥାଏ । ଏହା ଅତି ଛୋଟ ଛୋଟ ହୋଇ ଭୂମି ଉପରେ ଦେଖାଯାଏ । ଏହା ଏକ ଉଦ୍ଧଗାମୀ ଗୁଳ୍ମ । ଉଚ୍ଚତା ପ୍ରାୟ ୧.୫ ମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଗଛର ଡାଳଗୁଡ଼ିକ ତାରାକୃତ ଲୋମଦ୍ଵାରା ଆବୃତ । ପତ୍ର ୧୦ସେଣ୍ଟିମିଟର ଲମ୍ବ, ଅଣ୍ଡାକୃତି । ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକପିତା । ପତ୍ରର ନିମ୍ନଭାଗ ଲୋମଶ । ପୁଷ ସବୁଜ ପୀତ । ଫଳ ଗୋଲାକାର, ପାଚିଗଲେ କମଳା ରଙ୍ଗ ହୋଇଯାଏ । ମୂଳ ଶୁଖୁଗଲାପରେ ଧୂସରିଆ ରଙ୍ଗ ଧରେ । ଶୁଖୁଲା ମୂଳକୁ ଭାଙ୍ଗିଦେଲେ ଭିତର ଅଂଶ ଧଳା ଦେଖାଯାଏ । ଶୁଖୁଲା ମୂଳକୁ କୁଟିଲେ ଠିକ୍ ଅରୁଆ
ଚାଉଳ ଗୁଣ୍ଡପରି ଦେଖାଯାଏ ।
ଜଳବାୟୁ :
ଉପକାନ୍ତ ମଣ୍ଡଳୀୟ ଶୁପ୍ତ ଓ ଆଦ୍ର ଜଳବାୟୁରେ ଏହା ଭଲ ବଢ଼ିଥାଏ ।
ବାର୍ଷିକ ୬୫୦ -୭୦୦ ମି.ମି. ବୃଷ୍ଟିପାତ ଅଞ୍ଚଳରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଚାଷ କରାଯାଇ ପାରେ | ଆମ ରାଜ୍ୟର ଅଧିକାଂଶ ଅଞ୍ଚଳ ଏହି ଚାଷ ପାଇଁ ବେଶ ଉପଯୋଗୀ । ଶୀତଋତୁର ଶେଷ ଆଡ଼କୁ ବୃଷ୍ଟିପାତ ହେଉଥିଲେ ଅମଳ ବଢ଼ିଯାଏ । ସମୁଦ୍ର ପତନ ଠାରୁ ୬୦୦ ମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ଚାଷ କରାଯାଇପାରେ ।
ମୃତ୍ତିକା :
ଅନେକ ପ୍ରକାର ମାଟିରେ ଅଶ୍ଵଗନ୍ଧା ଚାଷ କରାଯାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ
। ମଧ୍ୟମ ଉର୍ବର, ବାଲିଦୋରସା ମାଟିରେ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦନ ମିଳିଥାଏ । ମାଟିର ପି.ଏଚ.୬ ରୁ ୮ ଥିବା ଆବଶ୍ୟକ । କିଆରୀରେ ଜଳ ନିଷ୍କାସନର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଉଚିତ ।
ଉନ୍ନତ କିସମ:
ଜବାହାର ଅଶ୍ଵଗନ୍ଧ ୨୦
ବିହନ:
ଏକର ପ୍ରତି ୨-୫ କି.ଗ୍ରା. ମଞ୍ଜି ଆବଶ୍ୟକ । ବୁଣିବା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରତି
। କି.ଗ୍ରା. ମଞ୍ଜି ସହିତ ୩ ଗ୍ରାମ୍ କାପଟାନ୍ କିମ୍ବା ୧ ଗ୍ରାମ୍ କାର୍ବେଣ୍ଡାଜିମ୍ ମିଶାଇ ବିଶୋଧନ ।କଲେ ମଞ୍ଜି ସଢ଼ାରୋଗ ହୋଇନଥାଏ ।
ବୁଣିବା ପ୍ରଣାଳୀ :
ଅଣଜଳସେଚିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜୁଲାଇ ମାସର ଦ୍ବିତୀୟ ସପ୍ତାହରେ
ଏବଂ ଜଳସେଚିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଗଷ୍ଟ ମାସ ଶେଷରେ ମଞ୍ଜି ବୁଣାଯାଏ । ଏଥିପାଇଁ ମାଟିକୁ ୩-୪ ଓଡ଼ ଗୁଣ୍ଡ ଚାଷ କରି ଶେଷ ଓଡ ଚାଷ ସମୟରେ ଏକର ପ୍ରତି ୨ ଟନ୍ ସଢ଼ାକମ୍ପୋଷ୍ଟ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଏ । ଲଙ୍ଗଳ ପଛରେ ସିଆରରେ ୨୫ ସେ.ମି. ବ୍ୟବଧାନରେ ମଞ୍ଜି ପକାଇଲେ କୋଡା ଖୋସା ସୁବିଧାରେ ହୋଇଥାଏ । ୨୦ -୨୫ ଦିନପରେ ଅଧିକଗଛ ଉପାଡ଼ି ୭.୫ ସେ.ମି. ଦୂରତାରେ ଗଛ ରଖାଯାଏ ।
ରୋପଣ ପ୍ରଣାଳୀ :
ବର୍ଷାରତୁ ଆରମ୍ଭରେ ତଳିଘାରୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ୫-୭ ସେ.ମି.
ବ୍ୟବଧାନରେ ଗାର ଟାଣି ୧-୨ ସେ.ମି. ଗଭୀରରେ ପୋତି ମାଟି ଘୋଡ଼ାଇ ହାଲୁକା ଜଳସେଚନ କରାଯାଏ । ୬-୭ ଦିନ ପରେ ମଞ୍ଜିରୁ ଗଜା ବାହାରିଥାଏ । ଚାରାଗୁଡ଼ିକ ୬ ସପ୍ତାହର ହୋଇଥିବା ସମୟରେ ପୂର୍ବ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଜମିରେ ୨୫ ସେ.ମି. ବ୍ୟବଧାନରେ ଗଛକୁ ଗଛ ୭.୫ ସେ.ମି. ଦୂରତାରେ (ଏକର ପ୍ରତି ୨,୪୦,୦୦୦ ଗଛ ) ଲଗାଇ ଜଳସେଚନ କରାଯାଏ ।
ସାର ପ୍ରୟୋଗ :
ଅଶ୍ଵଗନ୍ଧାରେ ସାର ପ୍ରାୟତଃ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇ ନଥାଏ ।
ମାତ୍ର ରୋପଣ ସମୟରେ ଏକର ପ୍ରତି ୧୬ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାରଜାନ ଏବଂ ୧୬ କି.ଗ୍ରା ଫରସ୍ ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ଅମଳ ବଢ଼ିଥାଏ ।
